Dbałość o dobro dziecka, zapewnienie mu warunków do właściwego rozwoju oraz udzielenie adekwatnego do sytuacji wsparcia jest najprawdopodobniej celem każdego opiekuna, zarówno rodzica, jak i nauczyciela. Na skutek pewnych dziecięcych zachowań, które określamy jako trudne, doznawania silnych, często negatywnych emocji w związku z tym oraz z powodu błędów we właściwej komunikacji dochodzi do konfliktów na linii rodzic-nauczyciel. Negatywną atmosferę wzmaga dodatkowo przypisywanie drugiej stronie negatywnych intencji oraz nadinterpretacja cudzych zachowań. Co zrobić, by nie dopuścić do sytuacji, w której dwie strony zaniechają chęci do współpracy i przestaną darzyć się szacunkiem, który jest kluczowym czynnikiem nawiązywania pozytywnych relacji?
Tomasz Świtek, rozwijając koncepcję "nadawania użytecznych znaczeń" Luca Isebaerta (1997), wskazuje na umiejętne odróżnianie faktów od ich interpretacji, a także korzystanie z tych interpretacji, które mogą pomóc w budowaniu relacji i unikanie tych, które mogą przyczynić się do jej popsucia lub zerwania.
Postaraj się spojrzeć na zachowanie rodzica z 5 różnych perspektyw.
- Okazywanie empatii, próba zrozumienia cudzego „punktu widzenia”.
Postaraj się wyobrazić sobie, co czuje rodzic. Spróbuj pomyśleć o tym, co dzieje się we wnętrzu drugiej osoby, zadając choćby proste pytanie:
Co spowodowało, że aż tak się Pani zdenerwowała?
Co Pana tak przygnębia?
Zidentyfikuj się z jego uczuciami, mówiąc np. że Ciebie również wzburzyłaby taka sytuacja.
Postaraj się wspólnie z nim znaleźć rozwiązanie sytuacji, tak by każdy po zakończeniu tej rozmowy miał poczucie zadowolenia z jej przebiegu. Nie odnoś do własnej osoby zachowań rodzica, póki nie zdobędziesz pewności, że o coś Cię oskarża.
[signinlocker]
- Postrzeganie cudzych zamiarów w pozytywnych kategoriach.
Spróbuj spojrzeć na zachowanie rodzica przez pryzmat jego dobrych intencji. Może Ci to ułatwić zadanie sobie pytania o to, co dobrego dla swojego dziecka chce jego rodzic, zachowując się w określony sposób. Często pod wpływem silnych emocji nie potrafimy umiejętnie komunikować naszych potrzeb, mimo iż uczymy tego własne dzieci. Trudno jest mówić o konkretach w akceptowalny społecznie sposób w stanie emocjonalnego wzburzenia.
- Poszukiwanie zasobów.
Postaraj się zebrać informacje o rodzicu i jego oczekiwaniach w kategorii jego własnych zasobów, czyli mocnych stron. Przyznaj, że rozumiesz jego potrzebę wyrażenia niezadowolenia w dosadny sposób, doceń jego otwartość, po czym postaraj się zaproponować bardziej spokojny przebieg rozmowy, ze względu na wspólne pragnienie osiągnięcia porozumienia w drażliwej kwestii.
- Określanie oczekiwanych rezultatów.
Staraj się stworzyć obraz zmiany sytuacji, jakiej chce Twój rozmówca. Zadaj sobie pytanie:
Jaki cel chce osiągnąć rodzic? Co próbuje uzyskać w tej sytuacji? Poszukiwanie odpowiedzi na te pytania nie jest łatwe, jednak wzbudzi to Twoją motywację do kontynuowania rozmowy i wpływu na jej przebieg.
- Wykorzystywanie swojej wiedzy i doświadczenia.
W każdej sytuacji stresowej warto odnieść się do swojej wiedzy o wypracowanych i skutecznych sposobach radzenia sobie. Pomocne jest również zastanowienie się nad tym, w jaki sposób można stworzyć klimat szacunku i poczucia bezpieczeństwa, tak by możliwe było kontynuowanie relacji z rodzicem i sprawienie, by była ona użyteczna dla współpracy. Warto bazować na wiedzy jaką posiadamy na temat rodzica jako osoby, jego sytuacji.
Bardzo często ulegamy pokusie oceniania osób po sposobie w jaki się zachowują, nie zastanawiając się nad intencjami podejmowanych działań. Patrzymy na innych przez pryzmat własnej moralności i normatywności, zadając sobie niejednokrotnie pytanie: „Czy to zachowanie jest właściwe/normalne/dobre?” Wreszcie odnosimy do siebie cudze słowa i zachowania, zastanawiając się w jaki sposób to na nas wpływa i czy odpowiada nam określone traktowanie. Myśląc w ten sposób nie mamy szansy na wykorzystanie informacji o osobie rodzica, jego potrzebach i oczekiwaniach w konstruktywny sposób.
[/signinlocker]
Justyna Nowakowska, psycholog
Zdjęcie główne pochodzi z Freepik.